عنوان : بحران کم آبی و کنترل منابع آبی کشور
موضوع : بحران آب
سایر نویسندگان : جناب آقای علیرضا جباری (نویسنده مسئول) ,سرکار خانم مریم شریفی لاری ,سرکار خانم مریم ناصرپناه تیرگانی
کد مقاله : WATER4-00380026
ارائه دهنده : علیرضا جباری
متن چکیده : مدیریت منابع آب همواره نقش کلیدی در تمدن ایرانیان ایفا کردهاست. بر همین اساس، برنامه ریزی و مدیریت منابع آب باتوجه به ساختارهای سیاسی و اقتصادی در کشور از پیشینه تاریخی بلندمدت برخوردار می باشد. در چهار دهه اخیر، تکنیک‌های تحلیل سیستم ها در برنامه ریزی و مدیریت منابع آب مورد توجه محققان مهندسی منابع آب قرار گرفته‌است. در این پروژه، هدف، کنترل منابع آبی کشور از منظر دینامیک سیستم ها می باشد. در گزارش اول این پروژه با به کارگیری علم دینامیک سیستم ها، متغیرهای سیستم و سپس مدل و ساختار سیستم توسط حلقه های علّی تعیین گردیده است. برای تحلیل یک سیستم، در ابتدا نیاز است که مدلی از سیستم را که بیانگر متغیرهای سیستم و روابط بین آنها می باشد، معرفی گردد. علم دینامیک سیستم ها، یک ابزار مدیریتی می باشد که قادر به مدلسازی سیستم های پیچیده می باشد. به کمک این روش می توان ارتباط بین عناصر مختلف سیستم را به صورت روابط علت و معلولی در‌آورد و نیز امکان مدیریت پارامترها و ساختارهایی که برای بهبود رفتار نیاز به تغییر دارند، میسر می شود. براساس نظریه سیستماتیک و فرضیه مدل سازی ذهنی در نرم افزار ونسیم و همچنین روابط ریاضی در نرم افزار ونسیم داده‌شده و نتایج حاصل شدهاست. ایران با مساحتی در حدود 195/645/1 کیلومتر مربع در بین دریا های خزر، عمان و خلیج فارس در محدوده خشک و نیمه‌خشک از خاورمیانه واقع گردیده‌است. بیش از نیمی از مساحت ایران را بیابان ها تشکیل می دهند و مابقی آن به صورت جنگل ها، مراتع و سطح زیر کشت می باشد. باتوجه به مطالعات تاریخی در کشور، در هر محدوده‌ای که کشاورزان نیاز به آبیاری برای کشت داشته اند، مدیریت سیستم های منابع آب مطرح شده‌است و بر همین اساس همواره نظارت و کنترل بر بهره برداری از منابع اصلی مانند رودخانه ها برعهده دولت مرکزی و منابع کوچکتر برعهده سیاستگذاران و یا مسئولین محلی بوده‌است. سیستم های طبیعی و اجتماعی دارای سطح بالایی از پیچیدگی هستند و زمانی که این دو ترکیب شوند، میزان این پیچیدگی به طور قابل توجهی افزایش خواهدیافت. به دلیل ماهیت خاص سیاسی و با ارزشی که آب در شرایط فعلی پیدا کرده، عوامل موثر زیادی هستند که بر این جریان تأثیر می‌گذارند. تأمین کسری آب، مشکل رفع آلودگی آب، مشکل کمبود بارش و منابع آبی در کشور مسئله پیچیده علمی است و کنترل و مدیریت آن نیازمند به کارگیری سیاست‌های مناسب است. نتایج شبیه سازی مدل نشان می‌دهد که با گذر زمان میزان عرضه آب کاهش یافته و این دلیلی بر کمبود منابع آب خواهدبود.